“Αυτό δεν είναι δημοσιογραφία – είναι αναπαραγωγή δελτίων τύπου...”
“Μα είναι η νέα μορφή δημοσιογραφίας. Πρώτα το ζούμε και μετά γράφουμε...”
“Δημοσιογραφία και λογοτεχνία” , “Άλλο ρεπορτάζ κι άλλο άρθρο-άποψης”.
Η συζήτηση κορυφώνεται, “πέφτει”, “ξεχνιέται”, “αναζωπυρώνεται”, τα μέσα για την “άσκηση του επαγγέλματος” αλλάζουν, μεταλλάσσονται..
Κι όχι μόνο για τη δημοσιογραφία αλλά -εν προκειμένω- γι' αυτήν την ιδιαίτερη μορφή κινηματογραφίας , το ντοκιμαντέρ.
Τι είναι ντοκιμαντέρ; Όσο γυρίζονται ντοκιμαντέρ, η ερώτηση επανέρχεται. Και κάθε φορά η απάντηση αλλάζει. Η συζήτηση για το ντοκιμαντέρ σε παγκόσμιο επίπεδο έχει αναζωπυρωθεί. Το είδος αναπτύσσεται, υποείδη ξεπροβάλλουν διαρκώς και οι ειδικοί συγκλίνουν στο ότι είναι τρομακτικά δύσκολο να περιορίσει κανείς σε ταμπέλες μια κινηματογραφική δύναμη που διευρύνεται και εξελίσσεται με ταχύτητα αντίστοιχη της πραγματικότητας που την τροφοδοτεί.
Τη συζήτηση επαναφέρει (σε μια εποχή απόλυτων αλλαγών και επαναπροσδιορισμού των εννοιών – ακόμα και των δημιουργικών “προϊόντων τέχνης”) το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης , ενόψει της 19ης διοργάνωσης του που ορίστηκε για το δεκαήμερο 3-12 Μαρτίου 2017.
Αnimation σε συνδυασμό με ντοκουμέντα και μάλιστα προκειμένου να αναπαρασταθεί μια προ 50ετίας πραγματική ιστορία τρόμου. Ο Κίθ Μέιτλαντ (ΗΠΑ) είναι ο σκηνοθέτης της ταινίας “Tower” (μια από τις δεκάδες ταινίες -ντοκιμαντέρ -νέου τύπου) που θα προβληθούν στο φετινό φεστιβάλ..
Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί κινούμενα σχέδια τα οποία εναλλάσσει με πραγματικά ντοκουμέντα και αναπαριστά έτσι την ιστορία (τον Αύγουστο του 1966 ένας οπλισμένος άντρας οχυρώθηκε στο ψηλότερο σημείο του πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν και άρχισε να σκορπά τον θάνατο)...
- Στο ...”The Chocolate Case” της Μπένθε Φόρερ (Ολλανδία) μια ομάδα Ολλανδών δημοσιογράφων ξεκινά έναν αγώνα για να αποκαλύψει πως το πιο ηδονικό έδεσμα του πλανήτη κρύβει συχνά τη γεύση του διεστραμμένου ανθρώπινου νου. Παιδιά-σκλάβοι στην Αφρική εξαναγκάζονται να μαζεύουν τους πολύτιμους κόκκους από τα κακαόδεντρα προκειμένου να παραχθεί ένα προϊόν που κατά γενική ομολογία προκαλεί την ευτυχία. Στο δυτικό κόσμο.
Έπειτα από οκταετή “εμπλοκή” των δημοσιογράφων στην παραγωγή ...προκύπτει πως η ηδονή της σοκολάτας μπορεί να “παραχθεί” και...χωρίς σκλαβιά...
- «Η τηλεόραση δεν επιβάλλει μόνο ένα γρήγορο ρυθμό, αλλά δημιουργεί και άλλα προβλήματα, όπως π.χ. το ότι προσπαθεί να συμφιλιώσει το μέσο άνθρωπο με το αίμα ή τα διαμελισμένα πτώματα, σαν να πρόκειται για κάτι φυσικό και καθημερινό. Δεν θα γύριζα ποτέ ταινία σε βίντεο, δεν υπάρχει σε αυτό η ‘’βρωμιά’’, το λάθος, η παρέκκλιση που θα επιθυμούσα… Στο βίντεο χάνονται οι λεπτομέρειες στην κινηματογράφηση, αφού όλα γίνονται απολύτως ξεκάθαρα» δήλωνε σε μάστερ κλάς που έδωσε -προσκεκλημένος του 13ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (στα 2011) ο Σεργκέι Λοζνίτσα. Οπαδός του σινεμά της παρατήρησης ο σπουδαίος Ουκρανός δημιουργός, στήνει την κάμερά του για την ταινία “Austerlitz” (προβλήθηκε ήδη εκτός συναγωνισμού στο τελευταίο φεστιβάλ Κανών), σε ένα πρώην ναζιστικό στρατόπεδο και καταγράφει την εμπορευματοποίηση της φρίκης. Παρατηρεί χωρίς να επεμβαίνει, χρησιμοποιώντας το φυσικό ήχο και τις αγαπημένες του σκιές για να σχολιάσει τη διαχρονική ανοησία του ανθρώπου. “Τουρίστες” τραβούν...selfies με φόντο τα στρατόπεδα θανάτου. Χώροι μαρτυρίων και θανάτου μετατρέπονται σε τουριστικό αξιοθέατο, γεννώντας θυμό στο θεατή και άπειρα ερωτήματα σχετικά με τα όρια της αφέλειας, της ηθικής και της διαχείρισης της επώδυνης μνήμης.
Αποκαλυπτικά, εθνογραφικά, δημοσιογραφικά, ιστορικά, πολιτικά, καλλιτεχνικά, ποιητικά, δημιουργικά, πειραματικά, ή σε σύνδεση όλων των ειδών τα ντοκιμαντέρ που συμμετέχουν στο φετινό 19ο για τη Θεσσαλονίκη Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ (3-12 Μαρτίου) “δίνουν” ...σειρά απαντήσεων για την εξέλιξη του είδους και των θεμάτων που απασχολούν τους δημιουργούς του.
«Στη μυθοπλασία ο σκηνοθέτης είναι Θεός. Στο ντοκιμαντέρ ο Θεός είναι ο σκηνοθέτης» δήλωνε ο 'Αλφρεντ Χίτσκοκ
Ήδη το φεστιβάλ “ανοίγοντας” τη συζήτηση ενόψει της επικείμενης διοργάνωσης, παρουσίασε μόλις σήμερα ορισμένες από τις ταινίες που έχει ήδη εξασφαλίσει και...έπεται συνέχεια.
Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2014-2020.
Β.Χαρισοπούλου
