Το Σάββατο τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος της βασίλισσας Όλγας Κωνσταντίνοβνα

Το Σάββατο 10  Σεπτεμβρίου, αναμένεται να πραγματοποιηθούν τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος της βασίλισσας Όλγας Κωνσταντίνοβνα, παρουσία του αντιπροέδρου της ρωσικής κυβέρνησης Αρκάδιο Ντβορκόβιτς.  Το άγαλμα το οποίο τοποθετήθηκε το περασμένο Σάββατο στο πάρκο της ομώνυμης λεωφόρου, δίπλα στο άγαλμα του βασιλιά Γεωργίου του Α΄, είναι καλυμμένο και φυλάσσεται όλο το 24ωρο. Έχει  ύψος 3,5 μέτρα και είναι φτιαγμένο από ορείχαλκο και γρανίτη και  τοποθετήθηκε στη λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας, στα πλαίσια του Έτους Ελλάδας και Ρωσίας.

Το άγαλμα είναι αφιερωμένο στη βασίλισσα Όλγα και δούκισσα της Ρωσίας, ως φόρος τιμής για το μεγάλο φιλανθρωπικό έργο της και αποτελεί πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού της Ρωσίας, του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Ι.Σαββίδη, της Ομοσπονδιακής Εθνικοπολιτιστικής Αυτονομίας των Ελλήνων της Ρωσίας και του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Ο ιστορικός Αγαθάγγελος Γκιουρτζίδης παρουσίασε την ιστορική διαδρομή της βασίλισσας Όλγας στο www.praktoreio-macedonia.gr βασισμένη στο βιβλίο της Ο.Β.Σοκολόβσκαγια: «Όλγα, Βασίλισσα των Ελλήνων –υπό την σφύρα της μοίρας».

Η μοίρα της Όλγας Βασίλισσας των Ελλήνων, Μεγάλης Δούκισσας της Ρωσίας αποτελεί ζωντανή γέφυρα η οποία ένωσε με δεσμούς αίματος την Ρωσία και την Ελλάδα. Στις 22 Αυγούστου 1851 στην οικογένεια του Μεγάλου Δούκα Κωνσταντίν Κωνσταντίνοβιτς, υιού του Νικόλαου Α΄Αυτοκράτορα της Ρωσίας. Σε νεανική ηλικία η Όλγα έγινε βασίλισσα των Ελλήνων.

Από μικρή ηλικία η Όλγα διέφερε για την καλοσύνη της, για την ειλικρίνεια και την αφοσίωση, όπως και για την βαθιά πίστη η οποία της έδωσε δύναμη να δέχεται τα χτυπήματα της μοίρας, που ακολούθησαν το ένα μετά το άλλο στο δεύτερο μισό της ζωής της. Και όσο δυνατά ήταν τα χτυπήματα αυτά, τόσο περισσότερη συμπόνια και αγάπη έδειχνε η βασίλισσα Όλγα για τους απλούς ανθρώπους, στρατιώτες και ναύτες.

Στις 26 Ιουνίου 1867 η δεκαεξάχρονη Μεγάλη Δούκισσα Όλγα, η ανιψιά του Αυτοκράτορα της Ρωσίας Αλέξανδρου Β΄, νυμφεύτηκε με τον νεαρό Βασιλιά της Ελλάδας τον Γεώργιο Α΄. Ο γάμος αυτός έπρεπε να σφίξει τις σχέσεις της Ρωσίας με την Ελλάδα, η οποία κατείχε σημαντική στρατηγική θέση στην Μεσόγειο. Μόλις πάτησε το πόδι της στην Ελλάδα η Όλγα έβαλε στόχο με ειλικρίνεια να υπηρετεί την νέα πατρίδα της και τον λαό. Η είσοδος της στην Αθήνα έμεινε για πολλά χρόνια στις αναμνήσεις των Ελλήνων, η Όλγα φόρεσε γαλανόλευκό χιτώνα στα χρώματα της ελληνικής σημαίας, με την οποία οι Έλληνες ηρωικά απελευθέρωναν την πατρίδα τους.

Φιλανθρωπική δραστηριότητα

Η νεαρή βασίλισσα Όλγα, πολύ σύντομα έγινε παράδειγμα προς μίμηση για τις Ελληνίδες. Πιστή χριστιανή και πολύτεκνη μητέρα, η Όλγα με ενθουσιασμό που ασχολήθηκε με όλα τα είδη των φιλανθρωπικών δραστηριοτήτων, προκαλώντας στους Έλληνες σεβασμό και αφοσίωση. Χωρίς να παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδα η Όλγα έδινε μεγάλη προσοχή στην πνευματική εκπαίδευση του ελληνικού πληθυσμού και τη φιλανθρωπία, όπου πέτυχε και κέρδισε το σεβασμό του ελληνικού λαού. Τις κοινωνικές τις δραστηριότητες η Όλγα άρχισε με τη δημιουργία της Συνέλευσης των Γυναικών, η οποία περιέλαβε τις δεσποινίδες και τις γυναίκες από τις καλύτερες ελληνικές οικογένειες. Έτσι η Όλγα πήρε υπό την προστασία της, τη συστηματική διαδικασία ανάπτυξης της εκπαίδευσης και της ανατροφής των γυναικών.

Στην Αθήνα με πρωτοβουλία της βασίλισσας Όλγας και με την αρωγή εθνικών ευεργετών του Συγγρού, Μαρασλή, Ράλλη, αλλά και των Ρώσων αυτοκρατόρων χτίστηκε το νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» το καλύτερο εκείνη την εποχή. Αργότερα χτίστηκε στρατιωτικό νοσοκομείο και Ρωσικό στρατιωτικό νοσοκομείο στον Πειραιά το οποίο χτίστηκε στη μνήμη της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας η οποία πέθανε στα 21 της χρόνια. Με την πρωτοβουλία της Όλγας δημιουργήθηκαν Ελληνικές Σχολές των Αδελφών του Ελέους, ιδρύματα για άτομα με ειδικές ανάγκες και ορφανοτροφεία και αναστηλώθηκαν μνημεία και κοιμητήρια. Επίσης χτίστηκαν καινούριες εκκλησίες και πολλά παρεκκλήσια. Με υποτροφίες τις οι νέοι Έλληνες πήγαιναν για σπουδές στα καλύτερα πανεπιστήμια της Ευρώπης. Η Όλγα πέτυχε την οργάνωση φυλακής για ανηλίκους, όπου υπήρχε εκκλησία και σχολείο, κάτι που σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα έδειξε λαμπρά αποτελέσματα. Σ’ ότι αφορά αυτό η βασίλισσα Όλγα έγραφε: «Μόλις τώρα αρχίζει η διαπαιδαγώγηση τους. Τώρα, αποκλειστικά υπό το φως του Ευαγγελίου και της αγίας θρησκείας μας αυτοί θα γίνονται άνθρωποι».

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα φιλανθρωπικά έργα που είχε κάνει η βασίλισσα Όλγα. Όλη τη ζωή της αφιέρωσε στη φιλανθρωπία, ξεκινώντας από την κατασκευή μεγάλων ιδρυμάτων έως τις προσευχές αγάπης και παρηγοριάς στις κλίνες των τραυματισμένων στρατιωτών.

Νοσοκομειακό κίνημα

Τα χρόνια του Ρωσοτουρκικού πολέμου 1877-1878, και ιδιαίτερα η είσοδος της Ελλάδας στον πόλεμο, άλλαξαν ριζικά την συμπεριφορά της βασίλισσας Όλγας. Αυτά τα χρόνια αφιερώθηκε πλήρως στην φιλανθρωπία, βοηθούσε ως νοσοκόμα στον Κόκκινο σταυρό στα ελληνικά στρατιωτικά νοσοκομεία και προσπαθούσε να βοηθάει έστω με κάποιον τρόπο την αγαπημένη της Ρωσία.

Η νεαρή 27-χρόνη βασίλισσα περνούσε πολλές ώρες έκτος ανακτόρων και μακριά από την οικογένεια, ένθερμα δούλευε με άλλες γυναίκες στο Κόκκινο σταυρό, με τις οποίες έραβε σεντόνια και επιδέσμους για τους τραυματισμένους. «Εγώ, όλη την ώρα μόνο αυτό σκεφτόμουνα, πώς να είμαι χρήσιμη αυτή τη μοιραία στιγμή…» - έγραφε η Όλγα από την Αθήνα στον αδερφό της Κωνσταντίνο. Το 1878 η Όλγα άρχιζε στην αρχή δειλά και στη συνέχεια σοβαρά να ασχολείται με την περίθαλψη των τραυματισμένων και αρρώστων από τότε με πάθος αφιερώθηκε στην ιατρική η οποία έγινε στη συνέχεια το έργο της ζωής της.

Η εργασία στα στρατιωτικά νοσοκομεία έγινε το κύριο έργο της ζωής της και ακατανίκητη ανάγκη της βαθιά θρησκευόμενης ψυχής της. Σταδιακά αυτή ηγήθηκε στην Ελλάδα το «νοσοκομειακό κίνημα», δηλαδή το κίνημα για την υποστήριξη των τραυματισμένων και ανέλαβε την διοίκηση του Ελληνικού Κόκκινου Σταυρού. «Πιθανόν είναι φυσιολογικό – έγραφε η Όλγα – ότι τα τρυφερά, και χαρούμενα πρόσωπα των αρρώστων μου, ζεσταίνουν τη ψυχή μου. Όλο και περισσότερο συνειδητοποιώ ότι το στοιχείο μου είναι το νοσοκομείο…!».

Τα χρόνια του Ρωσοτουρκικού μέσα μου για να είμαι ανεξάρτητη, για να κυκλοφορώ και  να ταξιδεύω μόνη μου, όπου θέλω και όποτε θέλω, για να βοηθάω, να παρηγορώ, να υπηρετώ αυτούς τους δυστυχισμένους. Αν ήξερες, τι σιχαμερό είναι να πίνεις και να τρως διάφορα πιάτα στο γεύμα, όταν μόλις τώρα έβλεπα πως τα μικρά παιδιά τρώνε μόνο ένα ξερό ψωμί, πως τα μωρά πεθαίνουν επειδή οι μητέρες τους, δεν έχουν γάλα λόγω της έλλειψης τροφής… Έχω σιχαθεί να στολίζομαι, νιώθω τον εαυτό μου καλά μόνο όταν φοράω το παλιό μαύρο φόρεμα, όταν δεν ξεχωρίζω από την φτώχια που με περιβάλλει». 

Αυτά τα μικρά αποσπάσματα από τις επιστολές της Όλγας αποτελούν φανερή απόδειξη και εξηγούν γιατί ο απλός λαός αγαπούσε τη βασίλισσας του. Οι ανθρώπινες αρετές της ήταν ποιο μεγάλες από το βασιλικό της τίτλο.     

Φιλανθρωπική δραστηριότητα στην Ρωσία

Μετά τη δολοφονία του Βασιλιά Γεώργιου Α΄, σύζυγο της Βασίλισσας Όλγας, έφυγε στην Ρωσία, όπου και την βρήκε ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος. Έχοντας μεγάλη εμπειρία στην παροχή βοήθειας στους τραυματισμένους στρατιώτες, η Όλγα άμεσα ξεκίνησε την οργάνωση νοσοκομείων και τη διοργάνωση εκδηλώσεων για τη συλλογή χρημάτων για αγορά ζεστών ρούχων για τους στρατιώτες. Στο Παύλοβσκ η Όλγα με τα δικά της χρήματα οργάνωσε Θεραπευτήριο για τους τραυματισμένους και τους ακρωτηριασμένους, το οποίο θα γίνει το βασικό της έργο στην Ρωσία για όλα τα υπόλοιπα χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου. «Στο θεραπευτήριο – έγραφε η Όλγα – νιώθω τον εαυτό μου στο στοιχείο μου, και για λίγο ξεχνάω τις δυστυχίες μου… Ο χρόνος που περνάω στο θεραπευτήριο μαζί με τους τραυματισμένους – είναι για μένα αληθινή παρηγοριά και καθησύχαση».

Η ζωή της Βασίλισσας Όλγας ήταν τραγική, είδε την άνοδο και την πτώση του Ελληνικού βασιλικού οίκου, αλλά και το τέλος της δυναστείας των Ρωμανώφ. Όλη τη ζωή της η Όλγα υπηρετούσε την Ελλάδα και αγαπούσε τη Ρωσία, αλλά το τέλος της ζωής της το βρήκε μακριά από τις χώρες για το καλό των οποίων έζησε. Η Βασίλισσα Όλγα πέθανε στην Γαλλία στις 18 Ιουνίου 1926 σε ηλικία 74 ετών, και ενταφιάστηκε στην Ιταλία. Μετά από 10 χρόνια, στις 17 Νοεμβρίου 1936 τα λείψανα της μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα και ενταφιάστηκαν στο βασιλικό κοιμητήριο στο Τατόι. 

Τα φιλανθρωπικά έργα της Βασίλισσας Όλγας για πάντα έμειναν στη μνήμη των Ελλήνων. Στην Ελλάδα θυμούνται και τιμούν τη μνήμη της. Στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη προς τιμήν της ονομάστηκαν κεντρικοί οδοί. Μπροστά από το νοσοκομείο Ευαγγελισμός τοποθετήθηκε μνημείο από λευκό μάρμαρο. Μια από τις πτέρυγες του Γηροκομείου των Αθηνών φέρει το όνομα «Βασίλισσα Όλγα» ενώ στην κεντρική είσοδο βρίσκεται μνημείο από λευκό μάρμαρο.

Αλεξάνδρα Χατζηγεωργίου